آمپوتاسیون چیست؟
آمپوتاسیون یا قطع عضو از روش های جراحی برای حذف تمام یا بخشی از اندامی که دچار آسیب دیدگی شده است، میباشد.
بعد از اینکه عضو قطع شد باقیمانده اندام را استامپ stump میگویند.
دلایل آمپوتاسیون چیست؟
- آسیب شدید اندام:این میتواند شامل صدمات ناشی از تصادفات رانندگی و حوادث مربوط به محل کار یا سرمازدگی و سوختگی های شدید باشد.
- دیابت:درصد بالایی از علت های قطع عضو دیابت است. در دیابت به علت اختلال در خونرسانی اندام و اختلال عصبی و در نتیجه مشکلات حسی و حرکتی اندام ها زخم های شدید و مقاوم به درمان در پا ایجاد میشود؛ بسیاری از این زخم ها قابل بهبود نیستند که در این موارد پزشک معالج چاره ای جز قطع عضو بیمار ندارد.
- سرطان اندام ها: بعضی از تومورهای اندام چه در استخوان و چه در بافت نرم به حدی پیشرفت کرده اند که اندام قابل بازسازی نیست. در این موارد اندام مبتلا به تومور باید قطع شود.
- سپسیس یا عفونت شدید: گاهی اوقات یک عفونت مزمن اندام مثل بعضی از انواع استئومیلیت به درمان های معمول جواب نمیدهد. در این موارد با قطع عضو عفونی، منشا عفونت کلا برداشته شده تا خطر انتشار عفونت در بدن و دیگر خطرات ناشی از باقی ماندن یک عضو عفونی در بدن از بین برود.
- ناهنجاری های مادرزادی: در بعضی از ناهنجاری های مادرزادی بخصوص در اندام تحتانی وجود عضو معلول نه تنها کمکی به حرکت بیمار نمیکند بلکه جلوی آن را هم میگیرد. در بعضی از این بیماران نبود عضو تغییر شکل داده و استفاده از عضو مصنوعی بیشتر به حرکات بیمار کمک میکند.
- نکروز عضو: نکروز و مردن اندام در اثر سوختگی شدید یا سرمازدگی شدید.
مراقبت های بعد از قطع عضو
- بعد از عمل جراحی پانسمان زخم باید بطور روزانه به روش استریل تعویض شود. زخم و پوست اطراف آن باید تمیز و خشک نگهداری شود.
- استفاده از داروهای آنتی بیوتیک و مسکن طبق دستور و تجویز پزشک معالج
- در افراد مبتلا به دیابت قندخون باید کاملا کنترل شود؛ عدم کنترل قندخون موجب تاخیر در بهبود زخم و افزایش خطر عفونت در آن میشود.
- استامپ را باید بعد از جراحی تا حد امکان بالا نگه داشت تا ورم آن کم شود.
- در آمپوتاسیون های زیر زانو سعی کنید استامپ همیشه در امتداد ران قرار گیرد. آن را در حالت خم نگهداری نکنید. این حالت نه تنها موجب ورم آن میشود بلکه موجب میشود زانوی فرد در حالت خمیده باقی بماند و بعدا پوشیدن اندام مصنوعی مشکل باشد. روزی چند بار یک بالشت را بر روی زانوی فرد قرار دهید تا آن را در حالت صاف و مستقیم تحت کشش قرار دهد.
- در آمپوتاسیون های بالای زانو هم سعی کنید استامپ در امتداد تنه فرد باشد. آن را در حالت خم به جلو نگه ندارید. این وضعیت موجب میشود رباط ها و تاندون های جلوی کشاله ران بتدریج کوتاه شود و وقتی فرد بخواهد با پروتز راه برود راه رفتن برای وی مشکل شود.روزی چند بار و هر 10 –20 دقیقه به شکم بخوابید تا عضلات و تاندون های جلوی کشاله ران کشیده شوند.
- بخیه ای استامپ بعد از 2-3 هفته خارج میشوند. بعد از این زمان آن را روزانه با آب و صابون شسته و خشک کنید. از پماد ، کرم یا لسیون بر روی پوست استامپ استفاده نکنید. هر روز محل قطع عضو را به دقت از نظر خراش یا تاول بررسی کنید.
- جای بخیه های قلبی را ماساژ دهید پ، این کار باعث نرم شدن بافت سفتی میشود که در محل جراحی ایجاد شده و هم حساسیت آن را کمتر کرده و جریان خون محل را هم بیشتر میکند.
- محل استامپ را با باند کشی بصورت حرف 8 انگلیسی ببندید. این بانداژ فشاری مکم میکند تا ورم محل کم شود. باند کشی را روزی دو تا سه بار باز کرده از نو ببندید تا کشش آن حفظ شود.
- غذای سالم مانند میوه، سبزیجات، غلات، لبنیات کم چرب و ماهی بخورید. مایعات زیاد بنوشید. زیاد نرمش و ورزش کنید ؛ سیگار نکشید و از استرس های روحی دوری کنید.
