دیــابـت

سلول های بدن برای اینکه بتوانند فعالیت کنند و واکنش های مورد نیاز برای حیات خود را انجام دهند، به انرژی نیاز دارند؛ این انرژی بطور عمده از قند تامین میشود. این قند از سوخت و ساز انواع مختلف مواد غذایی بدست می آید و برای اینکه به سلولها برسد ، وارد جریان خون میشود، اما نمیتواند بطور خودبخودی وارد سلولها شود. سلولها برای برداشت مولکولهای قند از مسیر جریان خون ، به مولکولهای انسولین نیاز دارند. اختلال در این روند، باعث بروز علائم دیابت میشود.

دیابت به گروهی از بیماری ها گفته میشود که طی آن بدن انسولین کافی نمیسازد یا نمیتواند از انسولین تولید شده به درستی استفاده کند. در این بیماری بدن نمیتواند قند را از جریان خون برداشت کرده و آن را به درون سلولها برساند؛ به همین دلیل سطح قند خون افزایش میابد.

علائم دیابت:

• احساس تشنگی مداوم
• پر ادراری و تکرر ادرار
• تاری دید
• پرخوری
• احساس خستگی شدید
• گزگز اندامها
• کاهش وزن

دیابت چگونه تشخیص داده می شود؟

     هرچند علائمی که ذکر شد از علائم اصلی بیماری دیابت هستند و در صورت بروز یک یا چند مورد آن احتمال این بیماری داده میشود اما برای تشخیص دقیق آن باید آزمایش خون داده شود. که در این آزمایش فرد به مدت 8 ساعت هیچگونه مواد خوراکی مصرف نکرده سپس قند ناشتا وی اندازه گیری میشود؛ میزان طبیعی قندخون در افراد غیر دیابتی 70-110 میباشد. برای اطمینان این آزمایش 2 ساعت بعد از اینکه فرد صبحانه کاملی مصرف کرد تکرار میشود که به آن قند 2 ساعته (HPP 2 )   می گویند.

انواع دیابت:

1. دیابت نوع اول: در این نوع دیابت سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلولهای تولید کننده انسولین که در پانکراس یا همان لوزالمعده وجود دارند، حمله و آنها را تخریب میکند. این صدمه دائمی است و پانکراس نمیتواند خود را ترمیم کند. در نتیجه پانکراس میزان کمی انسولین تولید کرده و یا اصلا انسولین تولید نمیکند؛ بنابراین افراد مبتلا به این نوع دیابت جهت کنترل میزان قند خونشان نیاز به تزریق انسولین دارند. این نوع بیشتر در افراد بالای 20 سال دیده میشود.
2. دیابت نوع دوم: دراین نوع دیابت پانکراس انسولین تولید میکند اما بدن نمیتواند بطور موثری از آن استفاده کند؛ به این معنا که سلولها قند دریافت نمیکنند و در واقع گرسنه میمانند؛ این مسئله پانکراس را تحریک میکند که انسولین بیشتری بسازد تا وقتی که دیگر نتواند به این حجم تقاضا پاسخ دهد. در این صورت تولید انسولین کاهش میابد و قند خون بالا میرود.این نوع بیشتر در افراد بالای 40 سال که افزایش وزن نیز دارند دیده میشود.
3. دیابت بارداری: در دوران بارداری هورمونهای مهارکننده انسولین در بدن زنان تولید میشود، به همین دلیل ممکن است زنان باردار به دیابت مبتلا شوند.افزایش سطح قند خون در دوران بارداری ممکن است به مادر و کودک آسیب بزند و باعث افزایش خطر ابتلا به پرفشاری خون، نقص های مادرزادی،احتمال بروز زردی و مشکلات تنفسی، سقط جنین و یا مرده زایی شود.

مادران با علائم ذکر شده در معرض بیشتر ابتلا به دیابت بارداری هستند:

• مادران مبتلا به چاقی
• با سابقه ی خانوادگی دیابت
• سن بیش از 30 سال
• داشتن نوزاد با وزن بیش از 5/4 کیلوگرم
• مادران مبتلا به پر فشاری خون

        برای تشخیص دیابت بارداری پزشک بین هفته های 24 و 28 بارداری سطح قند خون مادر را آزمایش میکند.

عوارض دیابت:

عوارض دیابت اغلب در طول زمان ایجاد میشود.عدم کنترل صحیح قند خون ، خطر مشکلات جدی و کشنده مرتبط با این بیماری را افزایش میدهد که برخی از آنها عبارتند از:

• برخی بیماری های عروقی که به حمله قلبی یا سکته مغزی منجر میشوند
• مشکلات بینایی با عنوان رتینوپاتی (retinopathy)
• عفونت یا مشکلات پوستی که عمدتأ با عنوان زخم پای دیابتی شایع میباشد
• آسیب عصبی یا نوروپاتی (neuropathy)
• آسیب کلیوی یا نفروپاتی (nephropathy)
• قطع عضو به دلیل نروپاتی یا بیماری عروقی

*دیابت نوع دو ممکن است ریسک ابتلا به بیماری آلزایمر را نیز افزایش دهد.

انواع دیابت چگونه درمان میشوند؟

به هر نوع دیابتی که مبتلا باشید لازم است ارتباط نزدیکی با پزشک خود داشته باشید تا بتوانید آن را در کنترل نگه دارید. هدف اصلی درمانگران حفظ سطح گلوگز خون در محدوده هدف است. پزشک محدوده هدف مناسب تان را به شما خواهد گفت. محدوده هدف براساس نوع دیابت ،سن و وجود یا عدم وجود عوارض متفاوت است. اگر دیابت بارداری داشته باشید، محدوده هدف قند خون شما از افرادی که به انواع دیگر دیابت مبتلا هسستند کمتر است. فعالیت بدنی در درمان دیابت نقش مهمی دارد. از پزشک خود بپرسید چند دقیقه در هفته را باید به تمرینات هوازی اختصاص دهید. رژیم غذایی نیز در کنترل مؤثر دیابت نقشی حیاتی دارد. همچنین باید همواره فشار خون و کلسترول خود را زیر نظر داشته باشید.

درمان دیابت نوع 1

این نوع دیابت درمان قطعی ندارد و صرفا روشهایی برای کنترل بیماری وجود دارند.

• مصرف انسولین به صورت منظم و روزانه
• پیوند پانکراس
• داروی متفورمین همراه با انسولین
• کنترل وزن
• کننترل مصرف کربوهیدرات، چربی و پروتئین

درمان دیابت نوع 2

دیابت نوع دو با رژیم غذایی و ورزش کنترل میشود و میتوان آن را با مجموعه ای از داروهای کنترل قند خون نیز درمان کرد. معمولا متفورمین اولین دارویی است که تجویز میشود. این دارو به بدن شما کمک میکند تا انسولین را بهتر مصرف کنید. اگر متفورمین مؤثر نباشد پزشک شما داروهای دیگری را برایتان تجویز میکند. افزون بر این ممکن است به داروهایی برای کنترل فشار خون و کلسترول خود نیاز داشته باشید.

از دیابت پیشگیری کنید

متاسفانه پیشگیری شناخته شده ای برای دیابت نوع یک وجود ندارد. اما میتوانید با عمل به توصیه های زیر خطر ابتلا به دیابت نوع دو را کاهش دهید:

• وزن خود را کنترل کنید
• رژیم غذایی خود را مدیریت کنید
• به طور منظم ورزش کنید
• از سیگار بپرهیزید
• میزان تری گلیسرید بدن خود را کاهش دهید
• نسبت کلسترول خوب یا HDL را افزایش دهید