در کتب پزشکی، موضوع “مرگ مغزی” از دیدگاه مکاتب و ملیتهای مختلف بررسی و ارزیابی شده است. بیشترین توجه به این موضوع از سوی امریکا، انگلستان و ژاپن جلب شده است. به عنوان مثال، از دیدگاه مکتب انگلیسی به جای استفاده از عبارت “brain death”، از عبارت “مرگ ساقه مغز” (brainstem death) استفاده میشود. در مراجع ایرانی عمدتاً از دیدگاه امریکایی استفاده میشود.
از نظر آناتومی، قسمتهای مختلفی از سیستم عصبی مرکزی (CNS) در مرگ مغزی درگیر میشوند. در مرگ مغزی، کل مغز (شامل ساقه مغز) درگیر است. ساقه مغز شامل مدولا، پونز، و midbrain است.
نخاع (زیر C2) به دلیل قرار گرفتن خارج از جمجمه، کمتر از مغز در معرض ادم و مشکلات ناشی از آن قرار میگیرد و معمولاً به عنوان مقاومترین قسمت از CNS در برابر مرگ مغزی در نظر گرفته میشود.
ترکیب تیم تشخیص مرگ مغزی شامل چه کسانی است؟ روش تشخیصی مرگ مغزی بر اساس تشخیص بالینی انجام میشود که توسط تیمی تأیید میشود که دارای ویژگیهای زیر باشد: دو یا سه پزشک (بدون عضو تیم پیوند)، حداقل یکی از آنها متخصص بیهوشی، جراح اعصاب یا نورولوژیست باشد.
قبل از شروع هرگونه فرآیند تشخیصی برای مرگ مغزی، باید موارد زیر رد شود:
اولاً، باید اطمینان حاصل شود که علت کما شناخته شده است، و ثانیاً موارد زیر باید رد شوند:
سه مشخصه اصلی مرگ مغزی عبارتند از:
الف) کمای غیرقابل برگشت
ب) فقدان رفلکسهای ساقه مغز
ج) آپنه (عدم تحریک تنفس با CO2 بالا) = تست آپنه مثبت
رد شدن این رفلکس در مرگ مغزی ضروری است. |
عدم واکنش قرنیه به نور در مرگ مغزی مشاهده میشود. |
در موارد مرگ مغزی، این رفلکس از بین میرود. |
عدم واکنش به تحریک سرد در موارد مرگ مغزی مشاهده میشود. با ریختن آب سرد در گوش چک میشود. |
رفلکسی که در مرگ مغزی از بین میرود. |
این رفلکس را می توان با ساکشن تراشه ( تحریک مکانیکال کارینا) تحریک کرد . وجود این رفلکس برای تعیین باقیمانده عملکرد نرونهای تنفسی مدولاری ( مرکز تنفسی ساقه مغز) کمک کننده است و وجود آن نشانه زنده بودن (alive) ارگانیسم است ( میلر ص ۲۳۱۴ و ۲۳۱۶ و ۲۳۱۷)
بله . آنگونه که در بالا گفته شد نخاع در مرگ مغزی تقریبا سالم می ماند و و به همین دلیل وجود رفلکس ها و حرکات نخاعی در بیمار مرگ مغزی دلیل رد مرگ مغزی محسوب نمی شود. رفلکس هایی همچون بابینسکی و DTR از جمله رفلکس های نخاعی محسوب می شود که ممکن است در مرگ مغزی وجود داشته باشد . برای مقابله با رفلکس های و حرکات های نخاعی در حین جراحی باید از داروهای شل کننده عضلانی استفاده کرد.
طراحی و اجرا : مهسین طب